Sorovako, położone na indonezyjskiej wyspie Sulawesi, jest jedną z największych kopalni niklu na świecie. Nikiel jest niewidoczną częścią wielu codziennych obiektów: znika w stali nierdzewnej, elementach ogrzewania urządzeń domowych i elektrod w akumulatorach. Zostało utworzone ponad dwa miliony lat temu, kiedy wzgórza wokół Sorovako zaczęły pojawiać się wzdłuż aktywnych błędów. Loterity - gleby bogate w tlenek żelaza i nikiel - powstały w wyniku nieustępliwej erozji tropikalnych deszczów. Kiedy wjechałem skuter na wzgórze, ziemia natychmiast zmieniła kolor na czerwony za pomocą pasków krwi. Widziałem samą roślinę niklu, zakurzoną brązową szorstką komin wielkości miasta. Małe opony ciężarówki wielkości samochodu są ułożone. Drogi przecinane przez strome czerwone wzgórza i ogromne sieci zapobiegają osuwiskom. Firma wydobywcza Mercedes-Benz dwupiętrowe autobusy noszą pracowników. Flagę firmy są przenoszone przez ciężarówki zbiorcze i karetki terenowe. Ziemia jest pagórkowatą i wrzeszona, a płaska czerwona ziemia jest składana w trapez zygzakowatym. Witryna jest strzeżona przez drut kolczasty, bramy, światła światła i policja korporacyjna patrolująca obszar koncesji prawie wielkości Londynu.
Kopalnia jest obsługiwana przez PT Vale, która jest częściowo własnością rządów Indonezji i Brazylii, ze stawkami posiadanymi przez kanadyjskie, japońskie i inne międzynarodowe korporacje. Indonezja jest największym na świecie producentem niklu, a Vale jest drugim co do wielkości niklowym górnikiem po Norilsk Nickel, rosyjskiej firmie rozwijającej depozyty syberyjskie. W marcu, po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, ceny niklu podwoiły się w ciągu jednego dnia, a handel na londyńskiej giełdzie metalowej został zawieszony na tydzień. Takie wydarzenia sprawiają, że ludzie tacy jak Elon Musk zastanawiają się, skąd pochodzi ich nikiel. W maju spotkał się z prezydentem Indonezji Joko Widodo, aby omówić możliwe „partnerstwo”. Jest zainteresowany, ponieważ pojazdy elektryczne dalekiego zasięgu wymagają niklu. Bateria Tesli zawiera około 40 kilogramów. Nic dziwnego, że rząd indonezyjski jest bardzo zainteresowany przejściem do pojazdów elektrycznych i planuje rozszerzyć koncesje górnicze. W międzyczasie Vale zamierza zbudować dwa nowe huty w Sorovaco i ulepszyć jeden z nich.
Wydobycie niklu w Indonezji jest stosunkowo nowym rozwojem. Na początku XX wieku rząd kolonialny holenderskich Indii Wschodnich zaczął interesować się „dobrami peryferyjnymi”, wyspami innych niż Java i Madura, które stanowiły większość archipelagu. W 1915 r. Holenderski inżynier wydobywczy Eduard Abendanon poinformował, że odkrył depozyt niklu w Sorovako. Dwadzieścia lat później HR „Flat” Elfes, geolog z Canadian Company Inco, przybył i wykopał otwór testowy. W Ontario Inco używa niklu do tworzenia monet i części do broni, bomb, statków i fabryk. Próby rozszerzenia elfów na Sulawesi zostały udaremnione przez japońską okupację Indonezji w 1942 r. Do powrotu INCO w latach 60. nikiel był w dużej mierze nienaruszony.
Zdobywając koncesję Sorovaco w 1968 roku, Inco miał nadzieję skorzystać z mnóstwa tanich pracowników i lukratywnych umów eksportowych. Plan polegał na zbudowaniu huty, tam, aby go nakarmić i kamieniołom, a także sprowadzić kanadyjski personel, aby zarządzać tym wszystkim. INCO chciał bezpiecznej enklawy dla swoich menedżerów, dobrze wyniszczonego przedmieścia w Ameryce Północnej w lesie indonezyjskim. Aby go zbudować, zatrudnili członków indonezyjskiego ruchu duchowego. Jego liderem i założycielem jest Muhammad Subuh, który w latach dwudziestych pracował jako księgowy w Javie. Twierdzi, że pewnej nocy, kiedy szedł, na jego głowę spadła oślepiająca kula światła. Przydarzyło mu się to każdej nocy przez kilka lat i, według niego, otworzyło „związek między boską mocą, która wypełnia cały wszechświat a ludzką duszą”. W latach pięćdziesiątych zwrócił uwagę Johna Bennetta, brytyjskiego odkrywcy paliw kopalnych i zwolennika Mystic George Gurdjieff. Bennett zaprosił Subuh do Anglii w 1957 roku i wrócił do Dżakarty z nową grupą studentów europejskich i australijskich.
W 1966 r. Ruch stworzył nieudolną firmę inżynieryjną o nazwie International Design Consultants, która budowała szkoły i budynki biurowe w Dżakarcie (zaprojektował także główny plan dla Darling Harbor w Sydney). Proponuje ekstrahowistyczną utopię w Sorovako, enklawę niezależną od Indonezyjczyków, z dala od chaosu kopalni, ale w pełni przez nich zapewniona. W 1975 r. Bramka z supermarketem, tenisowym kortami i klubem golfowym dla zagranicznych pracowników została zbudowana kilka kilometrów od Sorovako. Prywatna policja stwierdza obwód i wejście do supermarketu. Inco dostarcza energię elektryczną, wodę, klimatyzatory, telefony i importowaną żywność. Według Katherine May Robinson, antropologa, który prowadził tam prace terenowe w latach 1977–1981, „Kobiety w bermudzkich szortach i bułkach pojechałyby do supermarketu, aby kupić zamrożoną pizzę, a następnie zatrzymał się na przekąski i pić kawę na zewnątrz. Pokój klimatyzowany w drodze do domu jest„ nowoczesnym mistyfikacją ”z domu znajomego.
Enklawa jest nadal strzeżona i patrolowana. Teraz mieszkają tam wysokiej rangi indonezyjscy przywódcy, w domu z dobrze zarysowanym ogrodem. Ale przestrzenie publiczne są zarośnięte chwastami, pękniętym cementem i zardzewiałymi placami zabaw. Niektóre bungalowy zostały porzucone, a lasy zajęły ich miejsce. Powiedziano mi, że ta pustka jest wynikiem przejęcia Invo w Vale w 2006 r. I przejścia z pełnego etatu do pracy kontraktowej i bardziej mobilnej siły roboczej. Rozróżnienie między przedmieściami a Sorovako jest teraz wyłącznie klasowe: menedżerowie mieszkają na przedmieściach, pracownicy mieszkają w mieście.
Sama koncesja jest niedostępna, z prawie 12 000 kilometrów kwadratowych zalesionych gór otoczonych ogrodzeniami. Kilka bram jest obsadzonych, a drogi patrolowane. Aktywnie wydobyty obszar - prawie 75 kilometrów kwadratowych - jest ogrodzony drutem kolczastym. Pewnej nocy jeździłem na motocyklu pod górę i zatrzymałem się. Nie widziałem kuli żużla ukrytego za grzbietem, ale obserwowałem pozostałości pachnącego, który wciąż był blisko temperatury lawy, spływający w dół góry. Pojawiło się pomarańczowe światło, a potem chmura powstała w ciemności, rozprzestrzeniając się, aż został wysadzony przez wiatr. Co kilka minut nowa sztuczna erupcja oświetla niebo.
Jedynym sposobem, w jaki nie-pracodawcy mogą się zakraść na kopalni, jest jezioro Matano, więc wziąłem łódź. Następnie Amos, który mieszkał na brzegu, prowadził mnie przez pola pieprzowe, dopóki nie dotarliśmy do stopy, która kiedyś była górą i teraz jest pustą skorupą, nieobecnością. Czasami możesz zrobić pielgrzymkę do miejsca pochodzenia, a być może tam część niklu pochodzi z przedmiotów, które przyczyniły się do moich podróży: samochody, samoloty, skutery, laptopy, telefony.
Editor London Review of Books, 28 Little Russell Street London, WC1A 2HNletters@lrb.co.uk Please provide name, address and telephone number.
The Editor London Review of Books 28 Little Russell Street London, WC1A 2HN Letters@lrb.co.uk Please provide name, address and phone number
Przeczytaj w dowolnym miejscu z London Review of Books App, dostępną do pobrania w App Store dla urządzeń Apple, Google Play na urządzenia z Androidem i Amazon dla Kindle Fire.
Najważniejsze informacje z najnowszego wydania, naszych archiwów i blogu, a także wiadomości, wydarzeń i ekskluzywnych promocji.
Ta strona wymaga użycia JavaScript, aby zapewnić najlepsze wrażenia. Zmień ustawienia przeglądarki, aby umożliwić działanie treści JavaScript.